Nỗi mẹo hay niềm tò he.

Bột được xay từ gạo nếp bắc, sau đó được bỏ vào nồi và luộc cho đến khi chín tới

Thoáng buồn, nhưng những người dân như anh Mười vẫn đấu gắn bó đời mình với những cây tò he và đôi khi đâu đó trên phố xá đông đúc người ta vẫn bắt gặp hình ảnh dại đầy mầu sắc ấy bước ra từ huyền thoại trong những câu chuyện cổ tích thời xưa bé, hiện rõ dưới đôi bàn tay của các nghệ sĩ dân gian với chút niềm vui trẻ nít rất giản dị giống như chính cuộc sống làng quê chân chất của họ vậy.

Chúng tôi vào đây kiếm thêm thu nhập bằng nghề này chỉ là một phần, một phần nữa là muốn giữ lại cái nghề lâu đời này". Có nguồn gốc từ những câu chuyện cổ tích đầy mầu sắc được bày bán trên cái bàn gỗ nhỏ trông thật vui mắt. Trẻ em giờ thích chơi ô-tô, siêu nhân, phi cơ hay game online hơn là những món đồ vật thủ công gần gũi với khí trời và hơi thở trong lành nơi đồng quê nên nghề truyền thống này đã gặp không ít khó khăn trong việc duy trì và phát triển.

Nặn tò he. Bài, ảnh: THANH HẢI. Trước đây đồ chơi cho trẻ mỏ rất hiếm. Nếu bột chín quá thì sẽ ướt và nhão, sống quá thì khô, nặn sẽ dễ nứt. Mầu phải được chế biến thực từ vật như: hoa lè, củ nghệ, cây nhọ nồi, lá chàm, lá riềng. Với ánh mắt xa xăm, anh Mười tỏ bày với chúng tôi: "Thời buổi giá cả đắt đỏ như thế này, mỗi que tò he chỉ bán với giá năm, sáu nghìn đồng, lãi hai nghìn, mà mỗi ngày bán được mấy que đâu.

Tan học, đứa nào được bố mẹ mua cho một con vật hay hình ảnh nào đó được làm bằng bột pha phẩm mầu xanh, đỏ là thích lắm. Chỉ cần một ít bột nếp mầu với cây tre nhỏ, dài chừng 40 cm, dưới đôi bàn tay tài hoa và khối óc sáng tạo của anh thì những hình ảnh dễ thương thường hay đọng lại trong trí tưởng tượng trẻ nít của các em nhỏ dần hiện ra ngay trước mắt.

Khi nói đến "lý lịch" của nghề này thì anh mỉm cười tâm sự: Cái anh "tò" này xuất hiện ở quê tôi đã từ rất lâu rồi, tôi là đời thứ tư của họ Đặng theo nghề này đấy.

Thế nhưng hiện tại, những thứ trò chơi hiện đại hơn đã dần thay thế thú vui dân dã đó. Nhiều khi lũ trẻ chẳng có tiền mua nhưng xúm lại quanh hòm đồ nghề, dõi theo đôi bàn tay khéo léo# đang nặn những con vật với ánh mắt rất ái mộ, cũng khiến cho người thợ cảm thấy vui. Sau khi hoàn thành xong giai đoạn này thì người ta sẽ nắm bột thành từng vắt và nhuộm bốn mầu cơ bản là vàng, đỏ, đen và xanh. Trong cái nóng nóng nực của buổi trưa, chúng tôi bị cuốn hút ngay vào "vương quốc" tò he của anh Đặng Văn Mười đang bày bán tại góc lề đường đường Nguyễn Sơn, quận Tân Phú, TP Hồ Chí Minh.

Nào là hình Tôn Ngộ Không, Đường Tăng, Đô-rê-mon hay những con vật như rồng, phượng, sư tử, lợn, gà. Nhằm tránh độc hại cho trẻ mỏ khi chúng đem ăn. Công nghệ chế biến sản phẩm cũng khá công phu vì nguyên liệu chính để làm tò he là bột gạo nếp. Chính bởi thế mà những người nặn tò he hay ngồi ngay trước cổng trường, nhất là những trường tiểu học và mẫu giáo để bày bán những sản phẩm độc đáo của mình.

Nhìn những ánh mắt trẻ thơ đang say sưa dõi theo từng động tác vê vê, nắn nắn khéo léo# của người thợ nặn tò he mới thấy hết được sức hấp dẫn, vấn của cái nghề này.

Hồn cốt của tò he, những tác phẩm nghệ thuật chứa đựng vẻ đẹp tinh tế và đậm nét văn hóa của làng quê Việt Nam hiện thời đang phải chịu áp lực của gánh nặng mưu sinh thật khốn cùng và bấp bênh.