Mẹ Lì không nói sõi tiếng Kinh nên tôi phải giao thiệp với nhau qua người thông dịch là Lì
Ảnh: Thu Dương. Ngày gặp khách, trừ hết uổng đi cũng kiếm năm ba chục nghìn bỏ túi, phải ngày mưa gió thì coi như đi du lịch đèo. Té ra, cái nháy mắt “tiếp tế” của Lì là đây. Nhân một chuyến phượt bụi lên vùng cao Tây Bắc, tôi được anh bạn người Dao là Bàn Sá Lì (SN 1987) ở Tam Đường, Lai Châu san sẻ: “Đã lên đến Lai Châu mà không phượt đèo Ô Quy Hồ qua Sa Pa, Lào Cai để tận hưởng cảm giác trên “đỉnh trời” có sự giao hòa âm dương thì không xứng là thanh niên Việt Nam”.
Khi đã đi qua gần 30km vượt đèo dốc liên tiếp, Lì dừng chân ở một bãi đất rộng, nhìn lại phía sau là biển mây trắng bập bồng trôi. Đèo dốc hiểm nguy nhưng lại là nơi cuốn đam mê chinh phục của nhiều người, đặc biệt là giới trẻ. Theo đó, từ thời xa xưa khi con đường chưa đổ bê tông, trải nhựa như hiện thời, khắp vùng là núi… hoang vu. Chỉ cách điểm cổng trời nơi mẹ Lì bán hàng một vòng cua núi, xe chúng tôi ùa vào một vùng sương mờ bảng lảng, lạnh buốt người, phải dừng xe mặc thêm áo mưa mới giữ ấm người để đi tiếp được.
Và cố nhiên, máu trôi dạt của tôi đã chạm đúng niềm tự hào quê hương bản tộc của bạn. Phần vì tưng tức, phần vì tò mò và cũng sẵn máu lưu lạc, dù bản thân là con gái, tôi ra cái điều, năn nỉ anh bạn chí cốt hồi còn chung “chiến hào” trên giảng đường đại học dẫn tôi phượt một chuyến cho đã.
Theo lời Lì, đèo xưa có tên là đèo Hoàng Liên, hoặc đèo Hoàng Liên Sơn, bởi con đèo như dải lụa lắt lẻo ngang qua dãy Hoàng Liên Sơn, nơi có nóc nhà Đông Dương là đỉnh Phan Xi Păng ngự trị. Với những thông số là đèo dài nhất, hiểm nguy nhất, hùng vĩ nhất, con đèo vắt qua dãy Hoàng Liên Sơn đến nay vẫn là một trải nghiệm đầy hích với những ai đã một lần đến và là niềm mong ước chinh phục trong mắt kẻ chưa có dịp diện kiến.
Buổi đêm, người bản lại thấy trên đỉnh đèo bừng lên một nguồn sáng rực cả một góc rừng. Tại địa điểm đỉnh đèo, nơi xưa nay diễn ra những cuộc hành xử rùng rợn của đàn hổ với vật phẩm cúng tế, người ta thấy xuất hiện đôi chim Ô Quy Hồ cứ vấn vít lấy nhau cả ngày lẫn đêm. Vua Toàn cảnh 2/3 đèo Ô Quy Hồ thuộc địa phận tỉnh Lai Châu nhìn từ cổng trời.
Huyền thoại đèo. Ảnh Thu Dương Câu chuyện mang đầy màu sắc huyền bí của Lì khiến tôi quên đi cái cảm giác kinh rợn khi một bên là vách núi dựng đứng, một bên là vực sâu thăm thẳm, và trước mắt là những khúc cua tay áo đến chóng mặt.
Lì bảo, ở con đèo này ngay tồn tại hai kiểu thời tiết đối lập nhau. Gia đình Lì đã “canh tác” đất buôn bán ở đỉnh đèo này từ khi con đường được mở
Nhiều người kiếm củi ngang qua khu vực vách núi này bắt gặp từng đàn hổ gầm rú đến khiếp sợ. Cái nắng hè rực sáng cả một cung đường tí xíu vắt ngang qua dãy Hoàng Liên như nét chấm phá thiện nghệ của người họa sĩ trong bức tranh núi rừng. Ngày hôm sau, không thấy dấu vết của đàn hổ dữ.
Lì nháy mắt nghịch ngợm bảo tôi: “Đừng lo đói, lên cổng trời ở đỉnh đèo sẽ có tiếp tế”. Nhiều năm nay, mỗi sáng, bố Lì chở mẹ Lì vượt chặng đường đèo mà tôi vừa mới đi qua mang theo những mặt hàng cần thiết lên bán để mưu sinh.
Mệt, cân não qua những khúc quanh tay áo rợn người nhưng với khiếu của một hoạt náo viên từ thời còn đi học, Lì đã tranh thủ kể cho tôi nghe khá nhiều những câu chuyện ly kỳ, hấp dẫn. Như thế, cái lạnh phía Lào Cai bằng 1/3 quãng đường đèo biểu lộ cho phần âm yếu ớt như đức tin muôn đời của người bản rằng cái ác sẽ chỉ là một phần âm rất nhỏ.
Nhưng khốn nỗi, dưới bản ruộng ít lại cằn, nên mưu sinh nhờ khách du lịch ngang qua ở đỉnh đèo cũng là cách để thoát đói.
Tôi mang theo sự kinh ngạc và khâm phục Sức sống bền bỉ của người vùng cao, như gia đình Lì, theo cậu chinh phục 1/3 đoạn đèo còn lại.
Thế nhưng, định mệnh như bắt họ phải ở mãi nơi đây với con đèo huyện thoại. Đó là điều không chỉ người Việt Nam, đặc biệt là giới trẻ, mà ngay cả những vị khách du lịch nước ngoài khi muốn khám phá vẻ đẹp tiềm tàng của dải đất hình chữ S cũng khẳng định.
Người dân nơi đây cho rằng, đôi chim đó là hiện thân của đôi trai gái yêu nhau không đến được với nhau vì sự man di của “hổ thần”.
Chỉ cách nhau một khúc quanh núi mà thời tiết đã phân định rõ ràng. Đỉnh trời theo quan niệm của người dân nơi đây là nơi giao thoa giữa trời và đất, âm và dương. Sự hùng vĩ của vua đèo mỗi năm cuốn hàng vạn lượt khách du lịch đến khám phá.
Đến ngày mang lễ phẩm cống hổ, người bản xúi đôi trai gái chạy trốn đi thật xa để lũ hổ không tìm thấy được. Từ khi con đường được mở mang, trải nhựa, đổ bê tông, Ô Quy Hồ trở nên một trong những cung đường đèo đẹp nhất Việt Nam.
Các cụ cao niên trong bản thường truyền tai con cháu đời sau câu chuyện về những con “hổ thần” ẩn mình quanh đèo vắng.
Lì cười, cho tôi biết: “Mấy năm trước khi chưa có xe máy, bố mẹ mình toàn gánh bộ mang đồ lên bán đấy”.
Lũ hổ đã tìm thấy và càm đôi nam nữ lên đỉnh đèo cao… Sau tiếng đàn hổ gầm rú vang dậy tứ phương, khác với mọi khi, người ta thấy trời bỗng nhiên đổ mưa dầm dề suốt cả ngày. Cuộc sống của người dân nhờ đó mà bình yên, có thể khai phá sinh sống quanh khu vực đèo
Ngày đó, tại bản, ngay dưới chân đèo có một đôi nam nữ yêu nhau đắm say mà đúng năm đó, thanh niên trai tráng trong làng đã không còn người để cống nạp nữa. Cũng từ khi đôi chim xuất hiện, không bao giờ người ta còn thấy hổ bắt người trên con đèo hoang sơ này nữa. Lì kéo tôi vào vệ đường nơi có một quán lá lúp xụp với một người đàn bà đứng tuổi bày trước mặt mình một lò than hồng lửa, bên trên có những bắp ngô đang cháy sém cùng trứng, khoai và một vài loại nước ngọt khác.
Phần đông mọi người chọn công cụ là xe máy để có những trải nghiệm đèo dốc huých. Anh em Lì đều được lớn lên, được ăn học từ gánh hàng rong vượt đèo của cha mẹ. Một chiếc “min khờ” đã được trùng tu kỹ lưỡng, chai nước khoáng 500ml là vớ hành trang của chúng tôi khi chinh phục “đèo vua”.
Như ái tình của đôi nam nữ năm xưa lẩn khuất trong tiếng kêu da diết của chim Ô Quy Hồ, nhắc nhở rằng: Cái tốt đẹp sẽ trường tồn mãi mãi với thời gian! cuốn hàng vạn luợt khách mỗi năm Trước đây khi chưa xây dựng, đèo chỉ là một lối mòn nhỏ vừa bước chân người bản đi kiếm củi.
Thu Dương – Trinh Phúc. Vài năm trở lại đây, nhiều người cũng tìm kế mưu sinh giống nhà Lì nên hàng họ ế ẩm nhiều. Điều tốt luôn tồn tại đánh bật cái ác. Khi xưa bố Lì là người trước hết khai mở hàng quán ở đỉnh đèo thì làm ăn cũng khá.
Phía đèo mạn Lào Cai thường lạnh và mù sương, khác hẳn với cái nắng nóng đốt thân phía đèo mạn Lai Châu. Ảnh: Thu Dương Đã có hứng thú khám phá vùng đất Tây Bắc Việt Nam mà không phượt đèo bằng xe máy thì cũng coi như mất một phần khích nhất của cuộc hành trình.
Mỗi năm nếu bản không tự động cống nạp một thanh niên trai tráng chưa vợ cho “thần hổ” thì “thần hổ” sẽ phái cả bầy đàn xuống bản bắt người làm đồ tế lễ.
Để tưởng nhớ và cảm ơn đôi trai gái đã “hy sinh” vì sự bình yên của dân bản, người ta bắt đầu gọi con đèo là đèo Ô Quy Hồ. Tiếng máy nổ giòn rụm của “con ngựa sắt” đưa chúng tôi qua một hành trình đầy hiểm. Mang tai mang tiếng là học cùng nhau 4 năm nhưng đây là lần tiên tôi gặp mẹ Lì.
Có những lúc xe bạn lùi về số 1 mà tiếng máy vẫn gầm ì ì bướng bỉnh bò từng mét đường dốc lên. Tôi bất thần và hạnh phúc lây lan khi thấy Lì nhìn mẹ yêu mến.
Sức sống dẻo dai nơi đỉnh đèo vua Một kiểu khí hậu ướt mưa sương của 1/3 đèo còn lại thực dân địa phận tỉnh Lào Cai. Tình của đôi trẻ khiến người bản không nỡ cắt sợi duyên trời xe.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét